การพัฒนาเด็กให้มีคุณภาพชีวิตที่ดี หมายถึงการที่เด็กทุกคนควรได้รับการดูแลอย่างเหมาะสมกับวัย ทั้งทางด้านสุขภาพอนามัย ความปลอดภัย การพัฒนาทางด้านจิตใจและสติปัญญา สิ่งเหล่านี้ล้วนมีผลต่อชีวิตของเด็กในระยะต่อๆ มา เสมือนการก่อรากฐานของชีวิต หากด้านใดบกพร่องตกหล่นไป ชีวิตน้อยๆ ก็จะไม่สามารถเติบโตได้อย่างสมบูรณ์

ครอบครัวไทยที่มีฐานะยากจนในปัจจุบันท่ามกลางการเปลี่ยนแปลงไปตามกระแสเศรษฐกิจ สังคม การเมือง พาให้สมาชิกครอบครัวมุ่งเน้นที่จะทำมาหากินเลี้ยงปากท้อง พ่อแม่วัยทำงานจำนวนมากต้องไปทำงานต่างถิ่นฐาน หรือแม้จะโชคดีได้อยู่กับลูกๆ แต่ก็ยุ่งกับการทำงานประกอบอาชีพโดยมิได้สนใจต่อการดูแลลูกหลาน ต่างพร้อมใจกันทิ้งภาระหน้าที่อันสำคัญนี้ให้กับผู้สูงอายุ แม้จะด้วยเจตนาเพื่อให้ครอบครัวได้อยู่ดีกินดี แต่กลับกลายเป็นสาเหตุหลักที่ทำให้เด็กๆ ตกอยู่ในภาวะที่ขาดแคลน ถูกทอดทิ้ง ไม่ได้รับการดูแลเอาใจใส่อย่างเต็มที่ เด็กเล็กก็จะมีปัญหาด้านสุขภาพ เด็กโตก็จะใช้เวลาหลังเลิกเรียนจับกลุ่มมั่วสุมตามสถานที่อโคจรต่างๆ

จากบทเรียนการทำงานของ มูลนิธิ ซี.ซี.เอฟ. พบว่าแม้ในชุมชนต่างๆ จะมีหน่วยงานที่ทำหน้าที่ดูแลเด็ก เช่น ศูนย์พัฒนาเด็ก (ศพด.) แต่ก็ยังมีเงื่อนไขหรือข้อจำกัดหลายประการ ในการทำหน้าที่อันสำคัญนี้ได้อย่างครอบคลุม

"ศพด. เป็นหน่วยงานรัฐ มีเวลาเปิดปิด พอ ศพด. เลิกงาน เด็กก็ต้องกลับบ้านแต่หลายบ้านพ่อแม่ก็ยังไม่กลับมา มันก็เป็นช่วงเวลาที่หายไป เด็กก็ไม่มีที่ไป ไม่มีอะไรทำ เราก็เลยชวนชุมชนคิดกันว่าเราน่าจะมีที่ๆ เด็กๆ จะมาทำกิจกรรมได้" สรวิศ อยู่ศิลป์ ผู้ประสานงานภาค เล่าถึงสถานการณ์ที่เกิดขึ้นในชุมชน

"CCF Child Care Center ศูนย์พัฒนาและเรียนรู้ของเด็กปฐมวัยในชุมชน" ณ บ้านวังเลียง อำเภอลอง จังหวัดแพร่ และ บ้านห้วยคอม อำเภอน้ำปาด จังหวัดอุตรดิตถ์ จึงได้เกิดขึ้นเป็นพื้นที่นำร่อง ด้วยเจตนาความตั้งใจของชุมชน โดยมีมูลนิธิเป็นผู้ช่วยสนับสนุน

"มันเกิดขึ้นเพราะชุมชนต้องการพื้นที่สำหรับเด็กและครอบครัวที่สามารถสร้างกิจกรรมด้วยกัน ซึ่งไม่มีเลยก่อนหน้านี้ เด็กๆ ก็ไปผิดที่ผิดทาง ชุมชนอยากจะใช้ โรงเรียน อบต. หรือ ศพด. มันมีข้อจำกัด เราก็มาชวนชุมชนคิด เอาอาคารร้างๆ เก่าๆ มาใช้ให้เกิดประโยชน์ ให้ชุมชนดูแลบริหารจัดการ เป็นเจ้าของเอง ค่าน้ำค่าไฟก็ออกค่าใช้จ่ายเองหมด ถ้าเงินไม่พอ ชุมชนก็หาทางระดมทุนเอง เมื่อชุมชนมีส่วนร่วมกิจกรรมต่างๆ ก็จะถูกออกแบบขึ้นมาเพื่อรับใช้คนในชุมชนเอง มันจึงมีชีวิตและยั่งยืน จะไม่ถูกทิ้งร้าง" นายไกรทอง เหง้าน้อย หัวหน้าโครงการสงเคราะห์เด็กยากจน ซี.ซี.เอฟ. จังหวัดอุตรดิตถ์ กล่าว

CCF Child Care Center ศูนย์พัฒนาและเรียนรู้ของเด็กปฐมวัยในชุมชน บ้านวังเลียง จังหวัดแพร่ เริ่มทำงานโดยมีการตั้งคณะกรรมการหมู่บ้านเข้าร่วมเป็นคณะทำงาน มีจัดกิจกรรมระดมทุนเพื่อปรับปรุงศูนย์ โดยการจัดตั้งกองผ้าป่าสามัคคี ส่วนเด็กๆ ก็มีส่วนร่วมในการจัดหาทุนด้วย มูลนิธิได้สนับสนุนค่าใช้จ่ายในการจัดซื้อวัสดุอุปกรณ์ สื่อเครื่องเล่นเพื่อการพัฒนาเด็ก นอกจากนี้ยังได้รับบริจาคอุปกรณ์ ของเล่น จากหน่วยงานและผู้ใหญ่ใจดีหลายคน เช่น ได้รับการสนับสนุนทาสีอาคารและปูพื้นด้วยเสื่อน้ำมัน จากคณะอาจารย์และนักศึกษาวิทยาลัยเทคนิคแพร่ และ กลุ่มเรือนเพาะชำ จังหวัดแพร่

"มีส่วนร่วมกันทั้งเด็ก ทั้งผู้ใหญ่เลย ตั้งแต่ตอนซ่อมอาคารแล้ว เด็กๆ จะไปตามงานวัดทำการแสดงฟ้อนรำ วางกล่องบริจาค ผ้าป่า ชาวบ้านคนไหนใครเป็นช่างปูนช่างไม้ก็มาช่วย บางคนก็บริจาควัสดุสิ่งของมาให้ พอมาช่วงหลังก็เป็นชุมชนนี่แหละเป็นกำลังหลักในการทำกิจกรรมในทุกวัน มีตารางกิจกรรมชัดเจน วันจันทร์เป็นการตรวจสุขภาพ วันอังคารเป็นกิจกรรมบ้านหลังเรียน วันพุธมีเด็กๆ แสดงละครเล่านิทาน... งานศิลปะอะไรต่างๆ ทุกคนในชุมชนก็จะรู้กันเองว่าวันไหนจะมีกิจกรรมอะไร" นางสุพัตรา ป้อมสา หัวหน้าโครงการพัฒนาเด็ก ซี.ซี.เอฟ. จังหวัดแพร่ กล่าว

กิจกรรมต่างๆ ในศูนย์จะใช้เวลาช่วงเย็น เวลา 15.30-17.00 น. โดยมีคนในชุมชนมีส่วนร่วมไม่ว่าจะเป็น พ่อแม่ผู้ปกครองที่ผ่านการอบรมการเลี้ยงดูเด็กปฐมวัย การเล่านิทานโดยแกนนำเด็กที่ผ่านกิจกรรมค่ายต่างๆ ของโครงการ เจ้าหน้าที่โครงการ ร่วมสร้างสรรค์กิจกรรมตามตารางที่กำหนดไว้ ให้เด็กได้ใช้เวลาเพื่อทำกิจกรรมตามตารางที่กำหนดอย่างน้อยสัปดาห์ละ 1 ครั้ง อาทิเช่น กิจกรรมเล่านิทาน อ่านหนังสือ เล่นละคร ทำนมถั่วเหลือง ทำขนมสำหรับเด็ก กิจกรรมเรียนรู้ศิลปะ วาดเขียนเล่นสี กิจกรรมประดิษฐ์ของเล่นสำหรับเด็ก นันทนาการอื่นๆ หรือกิจกรรมเยาวชนสร้างสรรค์ตามความถนัด ซึ่งเป็นการรวมกลุ่มของเยาวชนแกนนำเด็กในชุมชน ละครหุ่นมือ ละครเวที

CCF Child Care Center จะมีคณะกรรมการบริหารโครงการ ซี.ซี.เอฟ. และแกนนำเด็ก ซี.ซี.เอฟ. เป็นผู้รับผิดชอบดูแลเวลาเปิด-ปิด ศูนย์ รวมถึงการทำความสะอาด ดูแลความเรียบร้อย อำนวยความสะดวกต่างๆ

เมื่ออาคารเก่าๆ ได้รับการบูรณะด้วยเงินทุนที่เด็กๆ และชุมชนช่วยกันหา กิจกรรมต่างๆ ถูกออกแบบและดำเนินการอย่างเป็นระบบ และต่อเนื่อง CCF Child Care Center จึงเป็นมากกว่าสถานที่สำหรับรับฝากเด็ก แต่มันทำหน้าที่เป็นพื้นที่รวม พื้นที่เปิดอย่างสร้างสรรค์ที่ทุกคนในชุมชนเป็นเจ้าของร่วมกัน เป็นทั้งที่ดูแลเด็ก เป็นทั้งลานศิลปะและการแสดง เป็นทั้งโรงหมอตรวจสุขภาพ เป็นทั้งที่ประชุมชาวบ้าน มูลนิธิเองก็ใช้เป็นที่ทำกิจกรรมกับเด็กๆ และที่สำคัญ คือ เป็นเกราะกำบังเด็กและเยาวชนจากความเลวร้าย ซึ่งดูเหมือนว่ามันจะทำหน้าที่นี้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ

"อนาคตเราก็อยากขยายพื้นที่ โดยใช้รูปแบบกระบวนการแบบเดียวกัน ก็คือให้ชุมชนเป็นหลัก ชุมชนพร้อมไหม...ต้องการไหม อยากให้มันเกิดขึ้นในหลายๆ ชุมชน หลายๆ จังหวัด ให้เป็นพื้นที่ปลอดภัยสำหรับเด็กอย่างเต็มที่ เป็นสถานที่ที่เด็กและชุมชนเป็นเจ้าของ เป็นแหล่งให้ความรู้ความสนุก และผมเชื่อมั่นว่าเด็กจะได้รับการดูแลที่ดี แล้วชุมชนก็จะเข้มแข็งและปกป้องคุ้มครองเด็กจากสิ่งไม่ดีได้" สรวิศ อยู่ศิลป์ ผู้ประสานงานภาค ทิ้งท้าย